Plevral Effüzyon

Plevral effüzyon, akciğerlerin dış yüzeyini kaplayan ve göğüs boşluğunu dolduran plevra adı verilen zarların arasındaki alanda sıvı birikimi anlamına gelir. Normal bireylerde bu zarlar arasındaki boşlukta çok az miktarda bir sıvı vardır ve bu sıvı, solunum sırasında akciğerlerin hareketlerini kolaylaştırır. Ancak çeşitli sağlık sorunları nedeniyle bu boşlukta anormal şekilde fazla sıvı birikmesi durumunda, plevral effüzyon meydana gelir.

Plevral Effüzyonun Çeşitleri

Sıvının karakteri ve oluşma mekanizmasına bağlı olarak iki çeşidir vardır

• Transuda- örneğin sior ve kalp yetmezliği gibi durumlarda plevral aralıkta biriken sıvı.
• Eksüda- küçük kapiler damarlardan aşırı sıvı geçişinin olması veya lenfatik sisteminin drenajının bozulması nedeni ile gelişir. Enfeksiyon veya kanser nedeni ile oluşan sıvılar eksüdaya örnek gösterilebilir.

Plevral effüzyon Belirtileri

Semptomlar sıvının miktarına göre değişiklik göstermektedir. Bazı kşilerde semptom olmayabilir ve rastlantısal olarak saptanır. En sık görülen semptomlar:

• Nefes darlığı
• Göğüs ağrısı- derin nefes alma ve öksürük ağrıyı artırır
• Ortopne- yatar pozisyonda meydana gelen nefes darlığı

Plevral effüzyonun sebepleri nelerdir?

• Kalp yetmezliği
• Siröz
• Nefrotik sendrom
• Pnömoni
• Kanser- akciğer kanseri, meme kanseri ve deiğer kanserler
• Böbrek hastalıkları
• Açık kapl cerrahisi sonrası

Plevral effüzyon hangi komplikasyonlara sebep olur?

• Ampiyem-bir enfeksiyoın sonucu plevral aralıkta püy oluşması
• Akciğer üzerinde korteks (kabuk) oluşması- üzün süren ve tedavi edilmemiş effüzyonlarda bu durum gelişebilir. Akciğerin genişlenmesi engellenir ve solunum kapasitesini azaltır. Bu durumu çözmek için cerrahi gerekebilir.

Plevral Effüzyonun Tanısı

Hastanın öyküsü,  fizik muayene bulguları ve radyolojik tetkikler yapılarak tanı netleştirilir.

• Akciğer grafisi
• Bilgisayar Tomografi
• Ultrason müayenesi
• Torasentez- kürek kemiği altında iğne ile girilerek bir mikar sıvı alınır ve bu sıvıda birtakım testler çalışılır.

Plevral Effüzyon Tedavisi

Plevral effüzyonun tedavi şekli altta yatan hastalığa ve nefes darlığı oluşturub oluşturmamasına bağlı olarak değişir. Teadvide temel amaç sıvının drenajını sağlamak ve tekrarlanmasını önlemektir.

İlaç tedavisi

İlaçlar altta yatan hastalığa ve sıvının oluşma mekanizmasına göre seçilir. Diüretikler (idrar södürücü) ve antibiotikler kullanılır. Sıvı bir kansere bağlı oluşmuşsa kemoterapi ilaçları verilebilir.

Girişimsel işlemler

• Torasentez-hasta oturu pozisyonda kürek kemğinin altından özel bir iğne yardımı ile sıvı boşaltılır. Tedavi ve tanı amaçlı torasentez yapılabilir.
• Plevral drenaj katateri– lokal anestezi ile göğüs yan duvarından göğüs boşluğuna ince bir katater yerleştirilir. Kataterin ücü bir torbaya bağlanır.
• Tüp torakostomi(göğüs tüpü)– plevral boşluğa nisbeten daha geniş çapta bir dren takılması. Dren özel bir şişeye bağlanır. Göğüs boşluğundakı sıvı tahliye edildikten sonra sonrakı süreçte 24 saatlik drenaj miktarı takip edilir. 24 saatlik drenaj 150-200 civarında olduğunda dren çekilebilir. Bu süreç hastane yatışı gerektirebilir.

Hangi durumlarda Cerrahi yapılır?

Akciğerin üzerinde korteks ( kabuk) oluşması veya drenaj yöntemi ile yeterli miktarda sıvı boşaltılamamsı durumunda cerrahi seçeneği hastalara sünülür.

Cerrahinin iki yöntemi vardır:

• Video-assisted thoracoscopic surgery (VATS)-kapalı yöntem: göğüs yan duvarında bir veya iki küçük kesi yapılarak plevral aralığa girilir. Kamera yardımı ile görüntü sağlanır. Sıvı aspiratör yardımı ile boşalılarak plevral aralık temizlenir. Akciğerde korteks oluşmuşsa dekortikasyon yapılır. Sıvının tekrar oluşmaması için steril talc gibi özel maddler kullanılabilir.

• Torakotomi-açık cerrahi: Genellikle ampiye-göğüs boşluğunda enfeksiyon olduğunda bu yöntem kullanılır. Göğüs duvarında 6-10 cm uzunluğunda kesi yapılır. Ardından göğüs boşluğundakı tüm fibrin dokuları çıkartılır ve steril sıvuılarla yıkanır. Göğüs tüpü yerleştirilerek ameliyat sonlandırılır.

Plevral effüzyonun tekrarlanması nasıl önlenir?-Plörödez işlemi nedir?

Özellikle malign plevral effüzyonlarda sıvının tekrarlanması olasılığı fazladır. Bu tür durumlarda plörödez olarak adlandırılan yöntem kullanılır. Plörödez (akciğer zarı yapıştırma) akciğer zarlarının dolayısı ile akciğerin göğüs duvaraına yapışmasını sağlayan bir yöntemdir.

Plörodez işlemi, farklı yöntemlerle gerçekleştirilebilir:

Kimyasal Plörodez: Bu yöntemde, göğüs boşluğuna bir kimyasal madde enjekte edilir. Bu kimyasal madde, pleura zarlarının iltihaplanmasına ve yapışmasına neden olur. Plörödezde en sık kullanılan ajan steril talk’dır. Yanı sıra tetrasiklin ve bleomisin kullanılabilir.

• Bu maddeler sulandırılarak göğüs dreninden verilebilir. Ardından hastaya çeşitli pozisyonlar verilerek verilen ilacın tüm göğüs duvarına temas etmesi sağlanır
• Diğer yöntem kapalı bir ameliyatla sıvı drene edildilten sonra görerek toz halinde akciğer zarlarına direk uygulanmasıdır. Bu yöntemle başarı oranı daha fazladır.

Mekanik Plörodez: Bu yöntemde, cerrahi olarak plevraya mekanik abrazyon (irritaasyon) uygulanır.

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/pleural-effusion/symptoms-causes/syc-20350600

https://www.lung.org/lung-health-diseases/lung-disease-lookup/pleural-effusion

https://www.nhlbi.nih.gov/health-topics/pleural-effusion

https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/pleural-effusion

Akciğer Kanseri Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri