PNÖMOTORAKS (AKCİĞER SÖNMESİ)
PNÖMOTORAKS (AKCİĞER SÖNMESİ)NEDİR?
Pnömotoraks, plevral aralıkta (akciğer zarları arasında ) çeşitli nedenlerle hava birikmesi ve bunun sonucunda akciğerlerde kollaps oluşması durumdur. Spontan ve edinsel olarak iki gruba ayrılır
Spontan pnömotoraks
Travma ve herhangi girişimsel işlem olmaksızın oluşmaktadır. Primer spontan pnömotoraks (PSP) ve sekonder spontan pnömotoraks (SSP) olmakla iki çeşidi vardır.
- Primer spontan pnömotoraks (PSP): Ek akciğer hastalığı bulunmayan sağlıklı bireylerde görülür. Erkeklerde kadınlardan yaklaşık altı kat daha fazla gözlenmektedir. Uzun boylu, zayıf, genç erkek profili PSP için tipiktir.
- Sekonder spontan pnömotoraks (SSP): SSP özellikle kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH) veya amfizem gibi akciğer hastalıkları sonucunda oluşmaktadır.
Belirtileri nelerdir?
Belirtiler hastalığın şiddetine göre değişmekle birlikte genellikle ani başlayan göğüs ağrısı, nefes darlığı görülmektedir. Tansiyon pnömotoraks adlanan tablo gelişirse tansiyon düşüklüğü ve şok gelişebilir.
Tanısı nasıl konulur?
Pnömotoraks tanısında öykü önemlidir. Özgeçmişte akciğer hastalığının varlığı, daha önce pnömotoraks öyküsünün olması sorgulanmalıdır. Fizik muayenede etkilenen tarafta solunum sesleri azalır veya kaybolur. Akciğer grafisi veya gerekli durumlarda bilgisayarlı tomografi pnömotoraks alanın tespit edilmesi ile tanı netleştirilir.
Nasıl tedavi edilir?
Tedavi yaklaşımı pnömotoraks oranına göre değişiklik gösterir. Pnömotoraks oranı düşükse ve hastanın semptomu yoksa cerrahi işlem yapılmadan oksijen tedavisi ile takip edilir. Pnömotoraks oranı yüksekse ve hasta semptomatik ise girişimsel işlem yapılmaktadır. Pnömotoraks tedavisindeki temel amaç plevra yaprakları arasında biriken havanın tahliye edip akciğer üzerinde oluşmuş basının ortadan kaldırılmasıdır. Genellikle tüp torakostomi işlemi uygulanır. İşlem sırasında lokal anestezi ile göğüs yan duvarında 0,5-1 cm kesi yapılarak plevral aralığa esnek dren yerleştirilir. Tedavi ortalama 3-5 gün sürmektedir. Akciğerdeki hava kaçağı kesildiğinde ve akciğer ekspanse (şişme) olduktan sonra dren çıkartılır, hasta taburcu edilir. Çoğunlukla tedavide tüp torakostomi yeterli olmaktadır.
Peki pnömotoraks hastalarına ameliyat hangi durumlarda yapılır?
Uzamış hava kaçağı, yani göğüs dreninden 5-7 gün süre ile hava kaçağının devam etmesi durumdur. Göğüs drenin uzun süre tutulması plevra boşluğunda enfeksiyon oluşturabilir. Enfeksiyon sonucunda ampiyem olarak adlandırdığımız tedavisi zor süreç oluşur. Bu nedenle uzamış hava kaçağı olan hastalara operasyon önerilir.
Aynı tarafta ikinci kez pnömotoraks’ın oluşması: İlk pnömotoraks’ı geçiren hastalarda tekrar pnömotoraks (nüks) % 20 oranında gelişir. İkinci pnömotoraks sonrası bu oran % 40’a ulaşmaktadır. Bu sebeple ikinci pnömotoraks sonrası hastalara ameliyat önerilir. Ameliyat tekniği değişkenlik göstermekle birlikte nüks oranı ise % 0.1-1 arasındadır.
Aynı anda bilateral ( iki taraflı) pnömotoraks olan hastalar.
Tek akciğerle hayatını sürdüren hastalar.
Pilot, dalgıc gibi meslek sahipleri.
Sağlık hizmeti alabilecekleri merkeze uzakta ikamet eden kişiler.
Pnömotoraks ameliyatını nasıl yapıyoruz?
Ameliyatı videotorakoskopi (kapalı) dediğimiz yöntemle gerçekleştiriyoruz. Göğüs yan duvarına 1 veya iki delik açarak kamera yardımı ile görüntüleme sağlıyoruz. Ardından pnömotoraksa sebep olan bül veya blebler (baloncuklar) bulunur. Stepler dediğimiz aletle baloncuklar kesilip çıkartılır. Parietal plevra dediğimiz zar kısmi soyularak hemen bölgede yapışıklık oluşması sağlanır. Hastaları ameliyattan ortalama 2-3 gün sonra taburcu edilir.
