TRAKEAL STENOZ (SOLUK BORUSU DARLIKLARI)
Trakea veya soluk borusu ses telleri ile akciğerler arasında yerleşen, solunan havanın akciğerlere uaşmasını sağlayan boru şeklinde bir organdır. Herhangi bir nedenden hava yolunda darlık oluşması trakeal stenoz olarak adlandırlır. Trakeal stenoz genellikle skar dokusu, inflamasyon ve kıkırdak malformasyonu nedeni ile oluşur.
Trakeal stenozun nedenleri nerlerdir?
Trakeal darlıklar konjenital ve edinsel olarak ortaya çıkar.
Trakeal stenozun en sık görülen nedenleri:
- Üzün süren entübasyon veya trakeostomi: kanlanmayı bozarak ileri dönemde darlık oluşmasına neden olur
- Sarkoidoz gibi granulomatöz hastalıklar
- Bakteryal ve viral enfeksiyonlar:
- Kaostik maddelerin inhalasyonu ile oluşan yanıklar
- Malign veya benign tümörlerin trakeaya oluşturduğu bası: örn. Akciğer kanseri, lenfoma, g uatr gibi.
- Travmalar
- Radyoterapi
Trakeal stenozun belirtileri nelerdir?
Belirtiler stenozun derecesine bağlı olarak değişkenlik gösterir. Trakeanın hafif darlıkları belirti vermeyebilir, darlık trakea çapının %50’ den daha fazlasını etkilemişse ciddi semptomlar ve komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Semptomlar diğer akciğer hastalıkları özellikle astımla benzerlik gösterdiğinden hastaların bir kısmına astım tedavisi verildiği ve tanıda geç kalındığı gözlenmiştir.
En sık görülen semptomlar:
- Wheezing-hırıltılı veya sesli solunum
- Nefes darlığı- eforla veya istirahat halinde olabilir.
- İnatçı öksürük
- Balğam çıkarmada zorlanma
Trakeal stenoz tanısı nasıl konulur?
Trakeal stenoz belrtileri olan ve entübasyon geçmişi olan hastalarda boyun ve toraks tomografisi tanı koymada genellikle yeterli olmaktadır. Darlığın dercesi ve tedavi şekline karar vermek için hastalara bronkoskopi önerilebilir. Bronkoskopi trakeanın direk görüntülenmesine imkan sağladığından trakeal darlık tanısında altın standart olarak kabul edilir.
Trakeal stenoz nasıl tedavi edilir?
Trakeal darlık tedavisinde kullanılabilecek çeşitli yöntyemler vardır. Tedavi şekline darlığın derecesi, lokalizasyonu ve oluşma nedenine bağlı olarak karar verilir.
- Bronkoskopik trakeal dilatasyon: Rijit bronkoskop kullanılarak yapılır ve darlıktan çeşitli genişlikte bronkoskopi geçilerek trakea genişletilir. Bu işlem sırasında bazı durumlarda lazer kullanılabilir. Bronkoskopik dilatasyondan sonra tekrar darlık oluşması mühtemeldir ve işlemin birkaç kez tekrarlanması gerekebilir.
- Trakeal stent yerleştrilimlesi: Trakeal stent benin trakeal stenozu olan fakat genel durumu ameliyata uygun olmayan, tümör basısına bağlı veya tümörün lümeni direk kapattığı durumlarda kullabılmaktadır. Genellikle nitinol veya silikin materyallerden hazılanan stentler kullanılır.
Şekil 1:A-trakealstenozun bronkoskopik görüntüsü B-dilatasyon sonrası görüntü
Trakea rezeksiyonu ve rekonstrüksiyonu: Trakeada darlık oluşturan alan çıkartılır ve trakeanın iki ücü tekrar birleştirilerek havayolu açıklığı sağlanır. Genellikle ameliyat endoskopik prosedürlerin başarısız olduğu ve endoskopik prosedürler için uyugumn olmayan darlıklarda kullanılır.
