ekinokokkoz, Echinococcus türü tenyaların neden olduğu paraziter bir hastalıktır. Kistik ekinokokkoz ve alveoler ekinokokkoz olmakla iki ana türü vardır.
Bir sıra otçul ve omnivor hayvan, Echinococcus’un ara konağı olarak görev yapar. Kirlenmiş yiyecek ve sudaki parazit yumurtalarını yutarak enfekte olurlar ve parazit daha sonra iç organlarda larvalara dönüşür. Etoburlar parazit için ana konak görevi görür ve olgun tenyayı bağırsaklarında barındırır. Ana konak, parazit larvalarını bulunduran ara konakların organlarının tüketilmesi yoluyla enfekte olur. Köpeklerle temas sonucu veya iyi yıkanmadan yenen sebze, meyve ve diğer gıda maddeleri ile ya da içme sularıyla insanlara bulaşmaktadır. İnsanlar, paraziti diğer ara konaklarla benzer şekilde edinmeleri anlamında tesadüfi ara konak olarak kabul edilirler, ancak parazitin son konağa aktarılmasında rol oynamazlar Vücuda genellikle sindirim yoluyla girmektedir. Sindirim yoluyla alınan yumurtadan çıkan embriyolar çengelleriyle bağırsak duvarına tutunurlar. Oradan da jejunum ve ileum duvarından ven veya lenfatiklerle karaciğere ulaşır ve burada hastalık oluşturur. Embriolar %20-25 oranında karaciğerden geçerek sistemik dolaşıma geçerler ve akciğerde, beyinde hastalık oluştururlar. . Parazit organa yerleştiği zaman hidatik kist hastalığını oluşturur ve ara konağın hastalıklı organlarının ana konak tarafından yenmesi sonucunda yaşam döngüsü tamamlanır.
Birçok organda yerleşebileceği gibi en sık karaciğerde ve akciğerde saptanır. Akciğerde sağ alt lob ve sol alt lobda daha sık görülür.
Semptomlar kistlerin kolakizasyonuna göre ve büyüklüğüne göre değişkenlik gösterebilir. Bazı durumlarda hiçbir belirti vermez ve rastlantısal olarak saptanır. Tanı konulmamış kisterin patlaması (travma ve rastlantısal) ile kist sıvısının salınması anaflaktik reaksiyonlara ve hatta ölüme yol açabilir.
En sık görülen semptomlar:
Kist hidatik tanısı radyolojik görüntülemeler ve kan testlei ile konulur. granulosus endemik olduğu bölgelerde radyolojik görüntülemelerde kist saptandığında köpeklere temas öyküsü sorgulanmalıdır. Ek olarak kist hidatiğin kendine özgü spesifik semptomları olmadığından patlamış kistleri tespit edebilmek için ekspektorasyon (kist içeriğinin öksürkle çıkarılması) öyküsüne dikkat edilmelidir. Radyolojik tetkiklerle kist saptandıktan sonra tanıyı desteklemek için serolojik testler istenebilir.
Akciğerin kist hidatik hastalığı nasıl tedavi edilir?
Akciğer kist hidatiği’nin temel tedavisi cerrahidir. Ameliyat sırasında kist içeriği özel bir iğne yardımı ile boşaltılır. Kistotomi denilen yöntemle kist açılarak kist içeriği temizlenir. Kist içeriğinin etraf dokulara temas etmemesine dikkat edilir. Ardından akciğer dokusu onarılır. Bu ameliyatta genellikle akciğer dokusu çıkartılmaz.
Kist hidatik hastalığını kontrol altına almanın tek yolu parazitlerin yayılmasını önlemektir.
Mutlaka dikkat edilmesi gerekenler:
